«کرونا» تقاضای نفت را تخریب کرد

یکصدو هفتادو هشتمین نشست فوق‌العاده وزیران نفت و انرژی اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک پنجم و ششم مارس (پنجشنبه و جمعه، ۱۵ و ۱۶ اسفندماه) در دبیرخانه اوپک در وین برگزار خواهد شد. این نشست اهمیت بسیاری دارد و شاید باید از آن به‌عنوان نشستی تاریخی یاد کرد.

از یک سو بروز ویروس کرونا، ضربه مهلکی به طرف تقاضا وارد کرد. در واقع نمی‌توان گفت که تقاضا به‌شدت کاهش یافت، بلکه در واقع تقاضا تخریب شد. آنچه به تخریب تقاضا منجر شد، در بستر شرایطی به‌وقوع پیوست که پیشاپیش بازار جهانی نفت را آسیب‌پذیر ساخته بود. 

جنگ تجاری آمریکا و چین، از ۲۰۱۸ بازار را با سردرگمی و ابهام در تصمیم‌گیری روبه‌رو کرده بود. نبرد تجاری دو کشوری که در مجموع نزدیک به نیمی از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند، ساختارهای بازار را متزلزل ساخته بود. از یک سو، اقتصاد صادرات‌محور چین و از سوی دیگر اقتصاد واردات‌محور آمریکا، پیام‌های نگران‌کننده‌ای را به بازار ارسال می‌کرد.

در این میان وقتی ویروس کرونا از شرایط اپیدمیک به مرحله اندمیک رسید و جهانی شد، بازار جهانی آسیب‌پذیر و صدمه‌دیده نفت، واکنش مأیوسانه داشت. عربستان درخواست برگزاری اجلاس اضطراری کرد. این درخواست با واکنش نامساعدی از سوی روسیه و اعضای اوپک پلاس روبه‌رو شد. پادشاه عربستان چند بار کوشید تا پرزیدنت پوتین را برای نشست اضطراری ترغیب کند و ناکام ماند. همین واکنش روسیه هم این پیام را به بازار داد که روسیه احتمالاً آمادگی همکاری بیشتر و مشارکت در کاهش فراتر از آنچه را در نشست ششم دسامبر ۲۰۱۹ توافق شده بود ندارد و احتمال می‌رود قصد داشته باشد همه یا بیشتر وزن کاهش را متوجه عربستان و اوپک کند.

در طرف عرضه هم شرایط با ابهام روبه‌روست. آمریکا به تنهایی از سال ۲۰۱۷ تاکنون حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز ظرفیت جدید ایجاد کرده است. آمریکا با تحریم تولیدکنندگان بزرگی چون ونزوئلا و ایران، فضای مناسب و بازار آماده‌ای برای نفت خام شیل خود به‌وجود آورده است. در همین حال لیبی هم که با مشکلات داخلی روبه‌روست، روزانه نزدیک به یک میلیون بشکه نفت آماده عرضه به بازار دارد.

در این میان اتفاقات ناگوار دیگری هم بازار و اوپک را با مشکلات روبه‌رو کرده است. معاهده موسوم به IMO-۲۰۲۰ صنعت حمل‌ونقل دریایی جهان را با شرایطی دشوار روبه‌رو کرده است. نفتکش‌ها و همه کشتی‌ها مؤظف شده‌اند از نفت کوره دارای ۱.۵ درصد گوگرد و کمتر استفاده کنند، در نتیجه حجم بالایی از نفت کوره تولیدی کشورهای عضو اوپک فروخته نشده است.

طرفداران محیط زیست هم از سوی دیگر، هیچ فرصتی را برای ضربه زدن به نفت و حتی گاز از دست نمی‌دهند.

در این شرایط نشست‌های پنجم و ششم مارس برای تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک و بازارهای جهانی نفت خام، سرنوشت‌ساز است. شاید بتوان گفت که آینده همکاری‌های اوپک و غیراوپک در همین چند روز آینده رقم خواهد خورد.